Alwernia

Alwernia – historia dalsza i bliższa

Alwernia – historia dalsza i bliższa
Jednym z miast znajdujących się na terenie powiatu chrzanowskiego jest Alwernia. Jest ono położone na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Alwernia jest uznawana za jeden z ośrodków należących do aglomeracji krakowskiej. To, gdzie leży Alwernia, a więc bliskość zarówno stolicy Małopolski, jak i Śląska, spowodowało, że miasto to odegrało ważną rolę w dziejach.

Początki Alwerni

Nazwa Alwerni tradycyjnie kojarzona jest z pustelnią LA verno, położoną na rzeką Arno w Toskanii we Włoszech. Podczas pielgrzymki do Włoch kasztelan wojnicki i właściciel Poręby Żegoty, Krzysztof Koryciński (herbu Topór), odwiedzał różne święte miejsca. Trafił także do La verno i dostrzegł, że okolice tej pustelni przypominają mu zalesioną górę Podskale, leżącą w zachodniej części Poręby Żegoty.

Sanktuarium La verna (fot. Michał Szymański)

Postanowił na tej górze ufundować klasztor oraz kościół oo. Bernardynów. Jako pierwszy powstał drewniany kościółek (1616). Następnie zbudowano klasztor (1625-1656) oraz murowany kościół (1630-1676). Wokół zabudowań klasztornych stopniowo zaczęła rozwijać się nowa osada. Stąd wzięło się powiedzenie, że „gdyby nie klasztor, nie byłoby Alwerni”.

Rozwój Alwerni

Właścicielami Alwerni, po wygaśnięciu rodu Korycińskich, stała się rodzina Scwarzenbergów-Czernych. Z kolei od XVIII do początku XX wieku Alwernia pozostawała w posiadaniu rodziny Szembeków.

O rozwoju osady w okresie nowożytności nie ma zbyt wielu źródeł. Wiadomo, że w 1676 roku Alwernię odwiedził król Jan III Sobieski. Z kolei w 1686 roku w kościele w Alwerni, w jednej z kaplic, umieszczono słynący z cudów obraz „Ecce Homo”, który trafił tam z Konstantynopola. Dzięki temu osada stała się ważnym centrum pielgrzymkowym.

Obraz “Ecce Homo”

Pierwsza pisemna wzmianka o Alwerni pochodzi dopiero z XVIII w. W 1776 roku król Stanisław August Poniatowski wydał przywilej, dzięki któremu osada uzyskała możliwość organizacji do 12 jarmarków rocznie. Wpłynęło to znacząco na jej rozwój, w tym, w ramach handlu

(fot. wykop.pl)

Pod koniec XVIII wieku Alwernię zamieszkiwało 208 osób. Wówczas powstało założenie urbanistyczne osady wraz w niewielkim, prostokątnym rynkiem. Ważną rolę w Alwerni odgrywali rzemieślnicy, w tym szewcy, stolarze, rzeźnicy oraz garncarze.

W wyniku II rozbioru Polski (1795) Alwernia znalazła się w zaborze austriackim. Wśród ważnych wydarzeń, do których doszło w XIX wieku wymienić należy zorganizowanie jednoklasowej szkoły (1859), utworzenie Ochotniczej Straży Pożarnej (1895), uruchomienie linii kolejowej z Trzebini do Wadowic (1899), a także wpisanie Alwerni w rejestr miast (1903). Warto zauważyć, że już od 1845 roku Alwernia posługiwała się własną pieczęcią miejską, na której przedstawiany był kościół z wysoką wieżą, umiejscowiony pomiędzy dwiema jodłami, a także napis „Kolonia Alwernia”. W 1870 roku Alwernię zamieszkiwały 524 osoby.

Alwernia w XX i XXI w.

W okresie międzywojennym Alwernia utraciła prawa miejskie. Odzyskała je ponownie w 1993 roku. Uzyskanie niepodległości stało się dla Alwerni czynnikiem dalszego rozwoju. Wyrazem tego były działające od 1926 roku zakłady chemiczne, które początkowo były w rękach prywatnych, a po II wojnie światowej zostały przejęte przez Skarb Państwa. W zakładach tych uruchomiono nowoczesną linię do produkcji kwasu solnego.

Zakłady chemiczne w Alwerni 1926r. (fot. alwernia.com.pl)

Podczas II wojny światowej znaczącym wydarzeniem było wysiedlenie oo. Bernardynów z klasztoru. Jego budynki zamieniono na więzienie. Po zakończeniu wojny zakonnicy powrócili do swojej siedziby.

Okres powojenny cechował się rozwojem gospodarczym i ludnościowym Alwerni. W latach 70-tych wybudowano osiedle dla pracowników zakładów chemicznych – Os. Chemików. Administracyjnie miasto należało do województwa krakowskiego. Po reformie, od 1999 roku, włączono je do województwa małopolskiego.

Aktualnie Alwernia to siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej. Miasto liczy 3 339, a cała gmina – 12 505 osób. Alwernia jest ośrodkiem przede wszystkim przemysłowym (zakłady chemiczne działają do dnia dzisiejszego) i turystycznym.

Alwernia, pomimo tego, że jest stosunkowo niewielką miejscowością, posiada bogatą tradycję. Już bowiem w wiekach XVII i XVIII wieku była ważnym centrum religijnym i pielgrzymkowym, a także istotnym ośrodkiem handlu i rzemiosła. Obecnie odgrywa ona istotną rolę jako ośrodek administracyjny i przemysłowy.

Udostępnij

Dodaj komentarz